orgeladvies

Algemeen

Een orgel laten bouwen is een fascinerend proces waar veel bij komt kijken. Wanneer alles lukt geeft dat veel voldoening. Datzelfde geldt voor renovaties, restauraties en overplaatsingen.

In theorie kunnen deze processen ook zonder adviseur gedaan worden, maar de kans dat er iets fout gaat, is daarbij nadrukkelijk aanwezig vanwege de complexiteit.

Omdat het doorgaans om zeer grote bedragen gaat is het verstandig een orgeladviseur in de arm te nemen: hij waakt over het processen en let op maximale klankkwaliteit. Hij weet waar valkuilen liggen en komt op voor de belangen van de opdrachtgever.

Een goed advies betaalt zich vaak snel terug, in klank en in geld!

Ik ben sinds 2006 actief als adviseur en volgde in Heidelberg en Ludwigsburg (D) een orgeladvies-opleiding en ben VOD-gecertificeerd. Ik heb hierdoor een voor Nederland unieke achtergrond. (Zie onderaan meer over mij zelf.)

Ik stel graag mijn kennis en ervaring in dienst van kerken en andere eigenaren van pijporgels.

Ik kan u als orgeladviseur graag behulpzaam zijn bij:

restauratie, renovatie (aanpassing/uitbreiding), nieuwbouw, aanschaf tweedehands orgel
adviezen over de dispositie
overplaatsing
het in contact brengen met geschikte orgelbouwers
een verantwoorde besteding van het geld
adviezen over goed onderhoud, gericht op storings-vrij functioneren en zo weinig mogelijk kosten.

Ik stel het belang van u als opdrachtgever voorop en ben onafhankelijk van welke bouwer dan ook.

Ik streef naar een balans tussen maximale klankschoonheid, een verantwoorde besteding van uw geld, respect voor de eigenheid van een instrument en de eisen van de praktijk. Soms een lastig spanningsveld waarbij ik u graag van dienst wil zijn.

De keus voor een bepaalde orgeladviseur kan gevolgen hebben voor het uiteindelijke resultaat en de gebruiksmogelijkheden van uw instrument. Goed om te weten.

Graag kom ik bij u langs voor een vrijblijvend gesprek of voor een basisadvies.

Ik verheug me op een boeiend project, waar we samen iets moois creëren!

projecten | werkwijze | visie | ervaring en opleiding

Een overzicht van mijn projecten

2008 Assen, De Bron

Nieuwbouw Steendam-orgel, met gebruikmaking van materiaal (m.n. pijpen en windlades) van het Van den Berg en Wendt-orgel uit de Bethaniëkerk in Arnhem. De intonatie werd geheel nieuw opgezet.

www.orgelnieuws.nl

2011-2012 Meppel, Kruiskerk

Renovatie en aanpassing Leeflang-orgel (1963)

www.orgelnieuws.nl

recensie Eredienst

2017-2018 Assen, Adventskerk

Schrijven rapport en begeleiding aanschaf Deblieck-kistorgel (2006)

2018 Assen, De Voorhof

Uitgebreid onderzoek naar verplaatsing of verbouwing Mense Ruiter-orgel uit 1964, in verband met rigoreuze verbouwplannen van de kerk. Vijf opties moest ik onderzoeken, waarbij ik benadrukte dat behoud van het orgel in de huidige vorm sterk de voorkeur had. Dat is uiteindelijk ook opgevolgd.

2020 Assen, Ontmoeting Kloosterveen

Begeleiding groot onderhoud orgel

2021 Schijndel, dhr. Praagman

Basisadvies Elbertse-orgel

2021 Schijndel, dhr. Praagman

Basisadvies Anneessens-orgel

2022 Emmen, Ichtuskerk

Basisadvies Verschueren-orgel

2023-2024 Meppel, CGK De Hoeksteen

Basisadvies en begeleiding restauratie Flaes-orgel

2023-2024 Baak, St Martinus

Begeleiding nieuwbouw-traject groot orgel.

Begeleiding overplaatsing Van Vulpen-orgel uit Renkum.

Adviezen over Meere-Gradussen-orgel

Later meer informatie.

Werkwijze

Enkele kenmerken van mijn advisering:

Ik houd rekening met de wensen van de gebruikers en zal altijd in overleg gaan met organisten en andere gebruikers.
Anderzijds werk ik ook met respect voor de eigenheid van een orgel. Dat kan een spanningsveld opleveren. De kunst is daarin een goede balans te vinden, zodat gebruikers blij zijn met hun instrument en geïnspireerd worden.
Ik werk volledig onafhankelijk van welke orgelbouwer dan ook en zal altijd het belang van de kerk/opdrachtgever voorop stellen.
Bij grotere bedragen zal ik altijd minimaal 3 offertes (laten) opvragen bij verschillende bouwers.
Ik waak er voor dat er onnodig geld wordt uitgegeven.
Ik werk gestructureerd volgens een vast stappenplan.
Ik maak onderscheid tussen een basis-advies (waarna de samenwerking beëindigd kan worden) en een uitgebreid vervolgtraject.
Ik werk transparant en leg alle stappen en uren vast.
Ik zal bij tekorten in mijn kennis altijd te rade gaan bij collega’s.
Ik schakel desnoods externe vakmensen in op gebied van bijvoorbeeld constructie, klimaatbeheersing en akoestiek.
Ik ga niet op de stoel van orgelbouwers zitten, zij beheersen hun vak veel beter dan ik, maar ik zal ze wel steeds kritisch bevragen en volgen om het beste naar voren te halen.
Ik heb een goed gehoor voor kleuren en zal dat samen met de intonateur inzetten.
Ik werk principieel niet op provisiebasis, iets wat in de orgeladvieswereld wel gangbaar is. Adviseurs verdienen vaak 5 % van de aanneemsom, wat m.i. een onafhankelijk advies in de weg kan staan en ongezonde prikkels in zich heeft. (Kiezen voor de duurste orgelbouwer en extra werkzaamheden levert dan ook meer geld op voor de adviseur.) Ik factureer daarom per uur, houd een urenregistratie bij en spreek van te voren een maximum af.

Mijn visie

Ik streef in mijn adviezen naar gezonde balans tussen enerzijds respect en bewondering voor het verleden en anderzijds de wensen en mogelijkheden van nu.

Concreet vertaald betekent dat bij restauraties van historische instrumenten de musiceer-praktijk niet uit het oog verloren wordt. Niet alleen de archieven hoeven het eindresultaat te bepalen. Soms zijn (kleinere) concessies ten opzichte van de historisch bepaalde situatie mogelijk zonder historisch materiaal te vernietigen of te beschadigen. Hierdoor kan een fraaie klank ineens breder inzetbaar zijn of blijft samenspel mogelijk met andere instrumenten. Per orgel moeten de juiste afwegingen gemaakt worden, uiteraard in nauw overleg met de Dienst Cultureel Erfgoed.
Bij nieuwbouw zou ik zeker ook een modern orgeltype willen overwegen. Ik zie universele moderne orgels die gebouwd zijn om alle muziekstijlen bevredigend op te kunnen spelen als creatieve en uitdagende mogelijkheid voor deze tijd. Waarom bouwen we in Nederland dit type nauwelijks en zijn we zo historisch georiënteerd, terwijl er in onze buurlanden veel overtuigende voorbeelden staan?
Ik wil meer aandacht vragen voor moderne zinvolle technieken bij nieuwe(re) orgels, technieken die de mogelijkheden en het gebruiksgemak vergroten. (Setzers, ‘Auxiliarwerken’, zwelwerken, om maar wat te noemen). Onze buren passen ze niet voor niets veel toe.
Nieuwe orgels die in een bepaalde oude stijl gebouwd zijn (zoals veel gebouwd in de laatste decennia) kunnen wat mij betreft ook. Ik help u ook graag hierbij, maar ze moeten wel aansluiten bij het gewenste gebruik.
En elektronische instrumenten? Voor thuis heel acceptabel tegenwoordig. Voor kerken vaak (nog?) niet, als er versterkt wordt werkt de klank totaal anders. Ik wil de ontwikkelingen echter met een open mind volgen. Kleine kerken wil ik hierbij helpen de juiste keuzes te maken. Er is al vaak geld uitgegeven aan niet bevredigende oplossingen.

Ervaring en opleiding

Ik ben sinds 2006 actief als orgeladviseur. Al eerder had het mijn interesse. Ik schreef voor 2000 diverse artikelen over de stand van zaken in de hedendaagse orgelbouw in diverse vakbladen.

Ik volgde rond 2011 en 2012 een tijd lang de toen net nieuwe LOTO-orgeladviesopleiding, maar stapte daarna over op de Duitse opleiding bij de VOD (Vereinigung Orgelsachverständigen Deutschlands) omdat die opleiding een bredere opzet kende, praktischer van opzet was en ook beter aansloot bij mijn wensen en interesses. Naast veel aandacht voor adviezen bij historische orgels en regelgeving, kwamen ook moderne orgeltypes, zoals het Universal-orgel uitvoerig aan bod, een ogeltype dat mijn bijzondere belangstelling heeft. In Nederland komst dat orgeltype nauwelijks voor.

De opleiding volgde ik in 2013 en 2014 in Heidelberg en Ludwigsburg en sloot ik af met een examen. Ik behaalde met een heel goed cijfer het certificaat. Ik heb daardoor voor Nederlandse begrippen een unieke opleiding genoten.

Jaarlijks bezoek ik in de week na Pinksteren de VOD-Tagung, die steeds in een andere plaats in Duitsland plaats vindt, waarin we worden bijgeschoold aan de hand van een bepaald thema en waarin we veel orgels in een bepaalde streek bezoeken. Er vindt veel uitwisseling van kennis plaats.

Jaarlijks bezoek daarnaast ik ook de GdO-Tagung van de Gesellschaft der Orgelfreunde, die jaarlijks in de zomer plaats vindt, steeds in een andere plaats. We leren in korte tijd veel orgels in een bepaald landschap kennen (zowel Duitsland als omringende landen). Hierdoor maakte ik de laatste jaren kennis met veel orgeltypes, zowel historisch als modern en leerde ik veel orgelbouwers, adviseurs en organisten kennen. Jaarlijks verrijk ik ook daarmee mijn kennis.

Anker 1

Anker 2

Anker 3

Ervaring en opleiding